Đề tài do TS. Võ Văn Hòa, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Đồng bằng Bắc bộ, Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia, Bộ Tài nguyên và Môi trường làm chủ nhiệm, được triển khai từ năm 2017 và dự kiến hoàn thành năm 2020.

 Đề tài đã hoàn thành 29 báo cáo thuộc 04 nội dung; tiến hành thu thập và xây dựng được bộ số liệu quan trắc khí tượng bề mặt và số liệu tái phân tích từ 1979-2015. Ngoài ra, đề tài cũng đã thu thập và xây dựng được bộ số liệu thời kỳ chuẩn (baseline) từ 1986-2005 và kịch bản biến đổi khí hậu (RCP4.5 và RCP8.5) của cơ quan Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) từ 4 mô hình khí hậu toàn cầu (GCM) cho giai đoạn 2020-2050 để phục vụ nghiên cứu dự tính sự biến đổi của số đợt lạnh và nóng ấm bất thường trong mùa đông ở khu vực vùng núi phía Bắc.

Dựa trên bộ số liệu được thu thập và các kết quả nghiên cứu đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan đến các đợt lạnh và nóng ấm bất thường trong mùa đông, đề tài đã xây dựng được bộ chỉ tiêu xác định các đợt lạnh và nóng ấm bất thường trong mùa đông trên khu vực miền núi phía Bắc. Bộ tiêu chi này về cơ bản dựa trên các chỉ tiêu đang sử dụng trong nghiệp vụ dự báo không khí lạnh và nắng nóng nói chung, nhưng có điều chỉnh lại một số chỉ tiêu về thời gian ảnh hưởng, cường độ và thời gian kéo dài.

Ngoài ra, đề tài còn cung cấp thêm chỉ tiêu về chênh lệch nhiệt độ so với chuẩn khí hậu và chênh lệch nhiệt độ so với nền nhiệt độ chung khi xảy ra các hiện tượng này. Dựa trên bộ chỉ tiêu đã có, đề tài đã tiến hành xác định số đợt lạnh và nóng ấm trong mùa đông cho giai đoạn 1979-2015 trên khu vực miền núi phía Bắc.

Các kết quả xác định cho thấy trung bình năm có 4 đợt lạnh bất thường và 3 đợt nóng bất thường xảy ra trong đó năm có nhiều đợt lạnh và nóng bất thường nhất tương ứng là 6 và 4 đợt. Các đợt lạnh bất thường chủ yếu xảy ra vào chính và cuối đông, trong khi các đợt nóng ấm bất thường chủ yếu xảy ra vào đầu và cuối đông. Nguyên nhân gây ra các đợt lạnh và nóng ấm bất thường trong mùa đông chủ yếu do hoạt động trái qui luật của áp cao lạnh Seberia và áp thấp nóng phía Tây.

Như vậy, theo đánh giá của các chuyên gia môi trường, những nghiên cứu bước đầu của đề tài đã góp phần đánh giá mức độ, xu thế, tính chất hoạt động của các đợt lạnh và nóng ấm bất thường vào mùa đông trên khu vực miền núi phía Bắc cũng như tác động của chúng trong những thập kỷ gần đây; đánh giá được tác động của biến đổi khí hậu đến mức độ, xu thế, tính chất hoạt động của các đợt lạnh và nóng bất thường vào mùa đông trên khu vực miền núi phía Bắc, từ đó có những điều chỉnh nhằm phát triển sản xuất cho bà con nơi đây./.