Sáng 13/8, Chính phủ đã tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, định hướng nội dung giai đoạn 2026-2030, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.

Đặt nền móng cho sự phát triển bền vững vùng DTTS và miền núi

Chương trình MTQG gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 được Quốc hội khóa XIV phê duyệt tại Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020; giai đoạn 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 (Chương trình MTQG 1719). Chương trình gồm 10 Dự án, trong đó có 14 Tiểu dự án.

Sau gần 5 năm thực hiện Chương trình, cả nước đã hỗ trợ đất ở cho 10.549 hộ; hỗ trợ nhà ở cho 42.567 hộ; hỗ trợ trực tiếp đất sản xuất cho 13.387 hộ. Sắp xếp, bố trí ổn định dân cư cho 25.056 hộ, trong đó có 5.711 hộ được bố trí theo hình thức tập trung; 13.096 hộ được bố trí trong các dự án sắp xếp, ổn định dân cư tại chỗ...

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan các gian hàng trưng bày sản phẩm OCOP vùng đồng bào DTTS bên lề Hội nghị

Cũng từ việc thực hiện chương trình, cả nước đã triển khai hỗ trợ đầu tư 6.018 công trình giao thông nông thôn phục vụ sản xuất, kinh doanh và dân sinh; 8.673km đường giao thông được nhựa hóa, bê tông hóa hoặc cứng hóa; 442 công trình cung cấp điện phục vụ sinh hoạt và sản xuất, kinh doanh.

Hỗ trợ đầu tư xây dựng, bảo tồn 48 làng, bản và 69 điểm đến du lịch tiêu biểu truyền thống của các DTTS; có 4.409 nhà văn hóa/khu thể thao tại các thôn bản vùng đồng bào DTTD và miền núi được đầu tư xây dựng và hỗ trợ trang thiết bị, tu bổ, tôn tạo...

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung cho biết, Chương trình MTQG 1719 đã đầu tư hỗ trợ, góp phần giải quyết một số vấn đề cơ bản liên quan đến đời sống của người dân và bước đầu đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của vùng đồng bào DTTS và miền núi, địa bàn trọng yếu của quốc gia. Đến nay, Chương trình đã đạt và vượt 6/9 nhóm mục tiêu được đề ra tại Nghị quyết 120/2020/QH14 (có 03 mục tiêu chưa đạt).

“Trong đó có một số nhóm mục tiêu bản lề có tính chất nền tảng cho sự phát triển kinh tế xã hội của địa bàn, nhất là mục tiêu về tỉ lệ giảm nghèo, mục tiêu thu nhập bình quân và các vấn đề về dịch vụ xã hội”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định.

Những kết quả của Chương trình MTQG 1719 cũng đã được bộ ngành, địa phương thảo luận, chia sẻ tại hội nghị tổng kết giai đoạn I. Nổi bật trong đó là những mô hình hay, cách làm sáng tạo đã được đúc rút thành bài học kinh nghiệm để làm tốt hơn trong giai đoạn tiếp theo.

Toàn cảnh Hội nghị

Tại điểm cầu tỉnh Nghệ An, ông Lô Thanh Nhất, Bí thư Đảng ủy xã Nga My cho biết, với sự đầu tư, hỗ trợ từ Chương trình MTQG 1719 và các chương trình, dự án khác, tỷ lệ hộ nghèo bình quân trên địa bàn xã giảm hơn 10%/năm; cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ tạo điều kiện thuận lợi để người dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.

Còn tại Lào Cai, Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Xuân Trường cho biết, về hỗ trợ nhà ở, theo kế hoạch ban đầu thực hiện Chương trình MTQG 1719 cả giai đoạn 2021- 2025 bố trí hỗ trợ 992 hộ. Đến nay, toàn tỉnh đã thực hiện được 1.871/922 hộ, bằng 202,92% kế hoạch, vượt 102,92%, góp phần để tỉnh giảm tỷ lệ nghèo bình quân hơn 6,35%/năm, thu nhập bình quân đầu người vùng DTTS tăng trên 2 lần so với năm 2020.

Đại diện Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tham dự Hội nghị cũng đánh giá cao Chính phủ Việt Nam cũng như Bộ Dân tộc và Tôn giáo trong thực hiện Chương trình MTQG 1719. Theo đại diện UNDP, lần đầu tiên có một Chương trình MTQG cho đồng bào DTTS và đã mang lại hiệu quả rõ rệt (tỷ lệ giảm nghèo 3,2% và thu nhập tăng gấp 3 lần so với năm 2020), điều này cho thấy kết quả trong phát triển bền vững và bảo đảm công bằng, không ai bị bỏ lại phía sau của Chính phủ Việt Nam.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến khẳng định, Chương trình MTQG 1719 là một chương trình rất có ý nghĩa. Đây không chỉ là một chương trình MTQG, mà cao hơn đó còn là sự quan tâm sâu sắc, cụ thể, đặc biệt của Đảng, Nhà nước, đối với đồng bào vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh: “Tôi muốn nói đến chữ đồng bào DTTS và vùng núi để nói sâu sắc rằng không phải chỉ có bà con người DTTS, mà người Kinh sinh sống ở những vùng này cũng được thụ hưởng những chính sách này”.

Nhận diện những khó khăn, hạn chế

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, đại diện các bộ ngành, địa phương cũng đã đánh giá những tồn tại, hạn chế cần khắc phục trong quá trình thực hiện Chương trình MTQG 1719, đồng thời kiến nghị, đề xuất phương hướng thực hiện trong giai đoạn tới.

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung phát biểu tại Hội nghị

Theo Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung, một trong những hạn chế là tổ chức bộ máy triển khai ở địa phương còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng, nhất là trong công tác tham mưu, quản lý các dự án, tiểu dự án của chương trình; công tác phân cấp, phân quyền chưa triệt để, dẫn đến khó khăn trong tổ chức thực hiện. Trong khí đó, Chương trình được thiết kế tổng thể, phân chia ra nhiều dự án, tiểu dự án, các nội dung chính sách, đồng thời lại được quản lý bởi nhiều bộ ngành dẫn đến khó khăn trong việc tổ chức thực hiện, phân tán nguồn lực.

Về định hướng cho giai đoạn 2026-2030, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung nêu rõ nguyên tắc tổ chức thực hiện là thu gọn đầu mối quản lý, phân công nhiệm vụ rõ ràng, trao toàn quyền cho địa phương, từ chủ động lập kế hoạch huy động phân bổ nguồn lực, tổ chức thực hiện để đạt các mục tiêu đã đề ra cho từng mục tiêu và cho cả giai đoạn.

“Thực hiện tốt phương châm 6 rõ trong chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm và rõ thẩm quyền. Tinh thần chung là giao quyền cho địa phương, địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, thời gian tới tiếp tục tập trung vào 5 vấn đề khó khăn nhất hiện nay ở vùng đồng bào DTTS, có tính chất thời sự. Đó là: Điều kiện hạ tầng xã hội khó khăn nhất, chất lượng nguồn nhân lực thấp nhất, kinh tế xã hội chậm phát triển nhất, tiếp cận dịch vụ khó khăn nhất và tỷ lệ hộ nghèo cao nhất.

Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Văn Chiến cho rằng, quá trình xây dựng Chương trình MTQG 1719 nhận được sự đồng tình rất cao của các Ban, Bộ ngành, địa phương, của Quốc hội, Chính phủ. Nhưng đây một chương trình lần đầu tiên dành riêng cho đồng bào DTTS và miền núi nên từ thiết kế đến tổ chức thực hiện còn lúng túng cũng là điều dễ hiểu.

Theo Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến, việc thực hiện giai đoạn tiếp theo không nên dàn trải, manh mún; đồng thời quan tâm việc phân cấp, phân quyền.

Tiếp tục thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia độc lập

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nêu bật những kết quả và tác động tích cực từ thực hiện Chương trình MQTG 1719; đồng thời chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, bất cập trong cách thức triển khai chương trình thời gian qua, trong đó đáng lưu ý là cách làm còn manh mún, chia cắt, chưa tập trung, chưa có trọng tâm, trọng điểm.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Thời gian tới vẫn tiếp tục thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia độc lập, dự kiến nguồn vốn thực hiện 150 nghìn tỷ đồng. Các cấp, các ngành, các địa phương phải thay đổi căn bản trong tư duy, với “chìa khóa” phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, rõ ràng, minh bạch”.

Toàn cảnh các đại biểu tham dự Hội nghị

Thủ tướng đề nghị Bộ Dân tộc và Tôn giáo, các bộ, ngành liên quan tham mưu điều chỉnh linh hoạt chính sách, triển khai chương trình phù hợp với lợi thế, tiềm năng của từng vùng, từng khu vực và nêu cao tinh thần tự lực vươn lên thoát nghèo, phát triển kinh tế của đồng bào DTTS; nâng cao hiệu quả và mở rộng vốn tín dụng ưu đãi đối với các dự án, hộ gia đình, cá nhân, tổ chức phát triển sản xuất, kinh doanh ở vùng DTTS và miền núi.

Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị các địa phương nghiên cứu, việc đầu tư phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi phải có trọng tâm, trọng điểm; nhân rộng những mô hình hỗ trợ phát triển KT-XH cho đồng bào DTTS mang lại hiệu quả thiết thực; quan tâm xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm của người dân; hướng dẫn, hỗ trợ người dân đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, phát triển mô hình kinh tế tập thể, liên kết với các doanh nghiệp để cung cấp hàng hóa, vật tư, sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm của người dân...

Thủ tướng lưu ý, việc phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi phải có cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Đầu tư cho vùng đồng bào DTTS và miền núi là đầu tư cho sự phát triển.

“Trong quá trình thực hiện phải tạo được phong trào thi đua để đồng bào DTTS và miền núi phát huy tinh thần dân tộc, tự lực, tự cường, thoát nghèo, làm giàu từ bàn tay, khối óc và trên chính mảnh đất quê hương”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành, địa phương trong việc khắc phục những tồn tại, hạn chế cũng như thực thi hiệu quả những nội dung, giải pháp, định hướng đề ra trong giai đoạn 2026-2030 trên tinh thần 6 rõ: “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền”. Đồng thời tập trung huy động, tạo dựng tốt các nguồn lực bảo đảm tính bền vững cho sự phát triển.

Ghi nhận sự nỗ lực và thành tích xuất sắc trong thực hiện Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025, Thủ tướng Chính phủ đã tặng Bằng khen cho 18 tập thể thuộc 14 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các tập thể tại Hội nghị tổng kết Chương trình MTQG 1719

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các tập thể tại Hội nghị tổng kết Chương trình MTQG 1719

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng các đại biểu chụp ảnh lưu niệm bên lề Hội nghị tổng kết Chương trình MTQG 1719 giai đoạn 2021-2025

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính chụp ảnh lưu niệm cùng tập thể Lãnh đạo, chuyên viên Văn phòng Chương trình MTQG 1719 tại Hội nghị.