Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Chánh Văn phòng điều phối Chương trình 135, Ủy ban Dân tộc cho biết: Việc xác định thôn, bản, xã đặc biệt khó khăn có ý nghĩa quan trọng làm cơ sở để các cơ quan chức năng áp dụng các chính sách dân tộc. Đây cũng là cơ sở cho các Bộ, ngành, địa phương xây dựng chính sách, lập kế hoạch phát triển phù hợp với đặc trưng của từng thời kỳ...

Bộ tiêu chí xác định thôn đặc biệt khó khăn, xã thuộc vùng dân tộc và miền núi giai đoạn 2012 - 2015 có ưu điểm đặc biệt là đã lược bớt được những chỉ tiêu định tính, lượng hóa cụ thể nhiều tiêu chí quan trọng, cũng như đã bám sát chỉ tiêu nông thôn mới tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá, bình xét và xây dựng, triển khai chính sách.

Ví dụ, tiêu chí sản xuất tự cấp tự túc trong quy định trước đây rất khó hình dung, thì nay đã được lượng hóa bằng tỷ lệ trên 20% hộ thiếu đất sản xuất, trên 80% lao động chưa qua đào tạo nghề, chưa có cán bộ khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư thôn, bản; chưa có đường giao thông được cứng hóa từ trung tâm xã đến thôn theo tiêu chí nông thôn mới,...

Trên cơ sở lượng hóa số thôn đặc biệt khó khăn, Quyết định đã có tiêu chí cụ thể để xác định xã thuộc vùng dân tộc miền núi theo các khu vực. Ví dụ, xã đặc biệt khó khăn thuộc khu vực 3 phải có số thôn đặc biệt khó khăn từ 35% trở lên; tỷ lệ hộ nghèo và hộ cận nghèo từ 35% trở lên, trong đó hơn 20% hộ nghèo,...

Ông Tân cho biết thêm, hiện nay, vùng dân tộc miền núi có trên 22.000 thôn, bản và hơn 5.000 xã, phường, thị trấn. Căn cứ vào các tiêu chí vừa được ban hành, chúng tôi ước tính cả nước có khoảng 12.000 thôn, bản đặc biệt khó khăn; 1.500 xã khu vực III; 2.270 xã khu vực II và khoảng 1.300 xã khu vực I. Trong số này có khoảng gần 500 xã thuộc khu vực III là xã có nhiều núi đá, độ dốc lớn và thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai rất cần có chính sách đặc thù để hỗ trợ đồng bào định canh, ổn định cuộc sống.

Cũng theo ông Tân, Ủy ban Dân tộc đang hoàn thiện văn bản hướng dẫn các địa phương thực hiện xem xét các xã theo tiêu chí mới, đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, chặt chẽ và khoa học. Dự kiến đến đầu năm 2013 sẽ có kết quả cụ thể số thôn đặc biệt khó khăn, xã thuộc vùng dân tộc và miền núi.