Phóng viên (PV): Thưa Bộ trưởng, công tác dân tộc (CTDT) luôn được Đảng và Nhà nước xác định là một bộ phận quan trọng trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước, là động lực nâng cao chất lượng cuộc sống của hơn 12 triệu đồng bào DTTS. Xin Bộ trưởng chia sẻ về những kết quả CTDT năm 2014 và kết quả bước đầu của năm đầu tiên thực hiện Chiến lược CTDT đến năm 2020?

Bộ trưởng Giàng Seo Phử: Năm 2014, Ủy ban Dân tộc (UBDT) đã chỉ đạo quyết liệt, thể chế hóa các nghị quyết Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo điều hành quyết liệt các nhiệm vụ trọng tâm; phối hợp cùng các Bộ, ngành Trung ương và địa phương thực hiện có hiệu quả các CSDT.

Nhờ vậy, vùng DT&MN tiếp tục được ổn định, kinh tế - xã hội được cải thiện, đời sống văn hóa, tinh thần được nâng lên và có nhiều khởi sắc. Tỷ lệ hộ nghèo vùng DT&MN giảm từ 2 đến 4%, riêng các huyện nghèo theo Nghị quyết 30a giảm hơn 4%; quốc phòng, an ninh chính trị được giữ vững, khối đại đoàn kết được tăng cường củng cố, đồng bào tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước.

Chỉ đạo thể chế hóa các nghị quyết Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ bằng Quyết định 600/QĐ-UBDT và Quyết định số 243/QĐ-UBDT; tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 10-9-2014 về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về CTDT.Tổ chức chỉ đạo quyết liệt công tác xây dựng các đề án, chính sách do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao; Tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách 2.331 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vào diện đầu tư của Chương trình 135 giai đoạn 2014-2015; ban hành danh mục các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn.

Chỉ đạo các địa phương tổ chức thành công Đại hội DTTS cấp tỉnh, cấp huyện lần thứ II, năm 2014, là sự kiện chính trị - xã hội có ý nghĩa quan trọng trước thềm Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XII của Đảng. Tổ chức Đoàn đại biểu 54 dân tộc Việt Nam thăm và làm việc tại huyện đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1 nhằm khẳng định khối đại đoàn kết các dân tộc cả nước chung sức giữ gìn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.

Quản lý tốt chương trình, CSDT do UBDT quản lý, với tổng ngân sách Trung ương năm 2014 là 4.474,26 tỷ đồng; Tiếp tục rà soát, tổng hợp các kế hoạch trung hạn giai đoạn 2016-2020. Tổ chức hội nghị đánh giá triển khai Chiến lược CTDT và sơ kết ba năm thực hiện Nghị định số 05/2011/NĐ-CP tại ba khu vực; Đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện Nghị định 05/2011/NĐ-CP về CTDT và Chương trình hành động thực hiện Chiến lược CTDT đến năm 2020. Cuối năm qua, UBDT cũng bắt đầu triển khai hệ thống chỉ tiêu thống kê CTDT là cơ sở pháp lý cho việc thu thập, tổng hợp thông tin số liệu thống kê về CTDT kịp thời và chính xác, làm cơ sở cho việc phân tích, đánh giá tình hình công tác dân tộc phục vụ chỉ đạo, điều hành và công tác xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, xây dựng chính sách phát triển các dân tộc Việt Nam.

UBDT xây dựng, ban hành và tổ chức chỉ đạo quyết liệt thực hiện kế hoạch cải cách hành chính năm 2014, tăng cường kiểm tra chấm điểm CCHC của các vụ, đơn vị, góp phần nâng điểm xếp thứ hạng của UBDT về công tác CCHC; Chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng; Tăng cường tuyên truyền CTDT, công tác pháp chế, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào DTTS đạt hiệu quả tốt; Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, điều tra cơ bản phục vụ hiệu quả nhiệm vụ chính trị và hoạch định CSDT; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về CTDT; Công tác thi đua, khen thưởng đã có nhiều đổi mới.

Việc thực hiện Chiến lược CTDT đến năm 2020 có ý nghĩa rất quan trọng và thiết thực để phát triển kinh tế - xã hội vùng DT&MN. Các Bộ, ngành, địa phương nghiêm túc triển khai thực hiện Nghị định 05 về CTDT và Chiến lược CTDT; phối hợp với UBDT tiếp tục rà soát các cơ chế, CSDT, sửa đổi, bổ sung và xây dựng mới các chương trình, CSDT giai đoạn 2016-2020. Các nhiệm vụ CTDT trọng tâm được thực hiện hiệu quả. CTDT năm 2014 đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo, CTMTQG xây dựng nông thôn mới. Phong trào xây dựng nông thôn mới đang được đẩy mạnh, bộ mặt nông thôn vùng DT&MN ngày càng khởi sắc. Năm 2014, tốc độ tăng trưởng bình quân của các tỉnh vùng DT&MN từ 8 đến 10%, một số địa phương ước đạt mức tăng trưởng cao hơn 10%.

PV: Bộ trưởng đánh giá thế nào về chương trình hành động hội nhập quốc tế giai đoạn 2014 - 2020 và huy động các nguồn lực xóa đói, giảm nghèo vùng DT&MN?

Bộ trưởng Giàng Seo Phử: UBDT chỉ điều chỉnh, bổ sung các thỏa thuận hợp tác với Thái-lan, Mi-an-ma, Lào; triển khai quan hệ với một số nước và tổ chức quốc tế (Ai-len, EU, UNDP, WB, Nam Phi...); tổ chức tiếp đón Bộ trưởng Bộ Dân tộc Ấn Độ, Bộ trưởng Các vấn đề dân tộc và Truyền thống Nam Phi, đoàn Bộ Các vấn đề miền núi bang Chi-tagông thuộc Băng-la-đét; tổ chức lớp tập huấn cho 20 cán bộ Ủy ban Mặt trận Lào xây dựng đất nước và cử cán bộ sang giảng dạy tại Lào. Chỉ đạo thực hiện Đề án tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS giai đoạn 2014-2020, theo Quyết định số 2214/QĐ-TTg, ngày 14-11-2013; thực hiện tốt nhiệm vụ nhân quyền... Chỉ đạo tổ chức Hội nghị xúc tiến đầu tư và viện trợ vùng DT&MN đạt hiệu quả tốt. Ban hành Chương trình hành động của UBDT về hội nhập quốc tế giai đoạn 2014-2020; xây dựng Chiến lược hội nhập quốc tế về CTDT đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, trình Thủ tướng Chính phủ năm 2015.

PV: Dự báo năm 2015 kinh tế nước ta có bước phát triển khá, nhưng vẫn còn khó khăn, xin Bộ trưởng cho biết một số nhiệm vụ trọng tâm của CTDT trong năm 2015?

Bộ trưởng Giàng Seo Phử: Mặc dù CTDT đã đạt được những thành tựu quan trọng, nhưng vùng DT&MN vẫn còn gặp nhiều khó khăn: Sản xuất vẫn chậm phát triển, nhất là về năng suất, chất lượng, hiệu quả còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của vùng. Đời sống đồng bào các dân tộc đã được cải thiện đáng kể nhưng tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức cao nhất so với cả nước. Đó là lý do, năm 2015, UBDT phải rà soát, tổ chức tổng kết đánh giá mức độ hoàn thành các mục tiêu của từng CSDT nói riêng và CTDT nói chung; Tổng kết nhiệm kỳ 2011-2015 và CSDT giai đoạn 2011-2015, đề xuất xây dựng đề án, chính sách thực hiện trong giai đoạn 2016-2020 và những năm tiếp theo; tiếp tục đôn đốc, tổ chức triển khai chương trình hành động thực hiện Chiến lược CTDT đến năm 2020.

Chuẩn bị triển khai các điều kiện thành lập Học viện Dân tộc đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về chủ trương. Tổ chức thành công Hội nghị điển hình tiên tiến toàn ngành, tiến tới Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc 2015. Xây dựng đề án trình Bộ Chính trị và BCH T.Ư về việc xin chủ trương tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 24 về CTDT; xây dựng Đề án phát triển toàn diện, bền vững các DTTS Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, giai đoạn 2016-2020.

Đẩy mạnh thực hiện CCHC, thực hiện kế hoạch CCHC và kế hoạch cải cách chế độ công chức, công vụ của UBDT năm 2015; tăng cường công tác pháp chế, thanh tra, kiểm tra tình hình thực hiện các CSDT.Nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; chấp hành pháp luật phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; kiểm tra, đôn đốc việc triển khai thực hiện các chương trình, dự án, CSDT ở các bộ, ngành, địa phương. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, CSDT, chính sách tôn giáo; tăng cường công tác Hợp tác quốc tế; triển khai thực hiện tốt Đề án Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển KT-XH vùng DTTS, nhằm hợp tác thu hút các nguồn lực, vốn đầu tư, khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm của các nước, các tổ chức quốc tế hỗ trợ đầu tư. Chủ động bám sát cơ sở, nắm chắc tình hình thực tiễn và phản ánh tâm tư, nguyện vọng của đồng bào vùng DT&MN, biên giới, kịp thời phát hiện, tham mưu, đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những vấn đề chiến lược về cơ chế, chính sách các lĩnh vực xã hội.

PV: Nhân dịp Tết đến, xuân về, Bộ trưởng muốn nhắn gửi điều gì đến với đồng bào các DTTS?

Bộ trưởng Giàng Seo Phử: Năm 2015 là năm kết thúc nhiệm kỳ 2011-2015, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015, với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương cùng sự nỗ lực vươn lên của đồng bào các dân tộc, tôi tin tưởng rằng các chính sách, chương trình, dự án sẽ đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng DT&MN hơn nữa, góp phần xóa đói, giảm nghèo nhanh và bền vững, rút ngắn khoảng cách chênh lệch giữa các vùng miền. Nhân dịp Tết cổ truyền năm Ất Mùi 2015 sắp đến, thay mặt Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Ủy ban Dân tộc, tôi chúc đồng bào các DTTS cùng với nhân dân cả nước vui đón một năm mới đoàn kết, hạnh phúc, an khang, thịnh vượng.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!